Om het fenomeen van een mono pick up element te begrijpen moet je er gewoon één horen. Het hoeft niet meteen een geavanceerd mono element als de Miyajima Zero te zijn: de eenvoudigste mono cartridge laat al direct het verschil met een stereo element horen, mits het mono element van begin tot eind echt mono is opgebouwd.
Even voor de de duidelijkheid – een echt mono element is gebouwd en bekabeld om de groef alleen horizontaal af te tasten (in een mono groef zit de informatie alleen in het laterale vlak) en niet verticaal. Veel mono elementen zijn eigenlijk stereo elementen die intern mono “gelust”zijn, maar dus nog steeds ook het verticale deel van de groef aftasten en daar zit bij mono platen juist meestal alleen maar ruis! Daarom is bij een mono variant van een stereo element vaak veel ruis te horen, terwijl een echt mono element doorgaans doodstil is. Lees hier meer of de techniek van echte mono elementen.
Nogmaals, je moet het horen om het te begrijpen. Ik probeer hier een beeld te geven van het soort geluid dat een puur mono element heeft vergeleken met stereo elementen. Miyajima maakt bijvoorbeeld ook stereo elementen, maar de mono elementen brengen je in een andere dimensie. Dit is in woorden moeilijk uit te leggen, dus gebruik wat ik hier zeg als een impressie, maar meer als een uitnodiging om een echt mono element te komen beluisteren.
Het gegeven is dat weinig muziekliefhebbers zich de mono sound herinneren. De meerderheid is geboren in het stereo tijdperk en kennen geen andere muzikale realiteit dan stereo weergave. Let op: ik ga hier niet zeggen dat mono beter is dan stereo; het is gewoon een andere dimensie van muziekbeleving! Maar wel eentje die je volgens mij niet wilt missen.
Maar zelfs mensen wiens eerste lp’s en audio systemen mono waren zijn al decennia geleden over gegaan op stereo weergave en weten zeer waarschijnlijk niet meer hoe mono klonk. We hebben allemaal een geconditioneerd beeld van hoe het moet klinken en dat beeld is stereo.
De eerste ervaring met een goed mono element op een goede draaitafel is ronduit schokkend. Opeens realiseer je je zoveel nieuwe dingen en zo’n verschil met wat je gewend bent. Je kunt het niet eens benoemen omdat je eigenlijk bezig bent met een reset van hoe je naar muziek luistert. Ik probeer samen te vatten wat deze reset concreet inhoudt.
Ten eerste het volume. Mono opnames uit de jaren vijftig en vroege jaren zestig waren de piekjaren van de geluids engineers. Zij waren ambachtslieden in het zo natuurgetrouw mogelijk weergeven van de muzikale performance en -beleving. En daarbij lag de focus op het volume en de dynamiek van het podium. Het geluidsvolume van een mono opname is die van het echte podium.
Ten tweede denken velen dat mono opnames die met twee luidsprekers afgespeeld worden gefocussed zijn op de middenas en dat het geluid klein en smal is. Niets is minder waar. Het mono geluid vult de ruimte tussen de luidsprekers op zodanige wijze en met zoveel overtuiging dat niemand gelooft dat het mono is. Het mono geluid is groot en geeft een ongelooflijk realistische stage.
Ten derde is de frequentie weergave van mono opnames erg breed en het diepste laag en het hoogste hoog zijn zeer sterk, maar vooral heel fysiek en tastbaar aanwezig. Dit gaat veel verder dan bij de beste stereo elementen. De schoonheid en zuiverheid van de hele frequentie bandbreedte; er is gewoon meer diepte en geluidssoliditeit.
Ten vierde het ongelooflijke gebrek aan achtergrondruis en andere bijgeluiden bij een echt mono element. Zoals bovenaan al gezegd tast een echt mono element de groef alleen maar horizontaal af en niet (zoals een stereo element of een van een stereo element afgeleid mono element)tevens verticaal. Het echte mono element pakt dus niet de ruis op die in het verticale vlak van de mono groef zit. Heel simpel, maar je zult versteld staan van de stilte van een monoplaat afgespeeld met een echt mono element. Verder hebben de Miyajima elementen een bijzondere gepatenteerde stylus ophanging die ervoor zorgen dat werkelijk alle informatie in het laterale vlak uiterst precies wordt afgetast en weergegeven. Hierdoor klinken deze elementen zeer substantieel en gedefinieerd. Geen enkel detail en timbre van de originele opname gaat verloren. Een van een stereo element afgeleid mono element zal hierdoor altijd lichter en dunner klinken.
Miyajima Spirit Mono Element
De combinatie van deze eigenschappen van puur mono resulteert in een geluid dat je nooit meer gaat vergeten en waaraan je makkelijk verslaafd raakt. Zoals ik al zei bereik je dit enkel en alleen met een echt- puur mono opgebouwd element. De elementen van Miyajima Labs zijn pure mono elementen van de hoogste kwaliteit. Ze bieden het echte mono geluid: groot, vet, dynamisch, zeer gefocussed en zeer gedefinieerd. De Miyajima Zero is volgens mij verreweg het beste mono element dat te koop is, maar eigenlijk hoor je door de hele mono elementen lijn van Miyajima – of het nu de Kotetu, Spirit of Premium BE II is – het echte monogeluid dat iedereen al lang vergeten was.
Maar ik zei het eerder: je moet het horen om het niet nog een keer te vergeten. Daarvoor nodig ik je graag uit voor een vrijblijvende demo van de Miyajima elementen. Ten eerste om mono opnieuw te beleven en ten tweede om kennis te maken met de verschillende topelementen van Miyajima.
